Jest zabiegiem fizjoterapeutycznym, podczas którego zastosowane są powolne, rytmiczne i delikatne chwyty, których zadaniem jest doprowadzenie do chwilowego, lekkiego odkształcenia tkanki. Powtarzalność ruchów w trakcie zabiegu prowadzi do pobudzenia pracy naczyń limfatycznych, a co za tym idzie, zwiększa możliwości transportowe limfy. Równie ważnym elementem jest wykonanie masażu na częściach ciała w odpowiedniej kolejności i poprzedzenie chwytów drenujących mobilizacją węzłów chłonnych. Układ limfatyczny jest układem dodatkowym systemu żylnego, odpowiedzialnym za transport cieczy, które nie mogą być usunięte przez układ żylny. Obrzęk to widoczne obrzmienie, którego skutkiem może być uczucie dyskomfortu i ciężkości, ograniczenie ruchomości, ból. W wielu przypadkach wyżej wymienione dolegliwości doprowadzają do stanów chorobowych, niemożności wykonywania aktywności zawodowej i dnia codziennego. W przypadku schorzeń, braku wydolności układu limfatycznego, terapia przeciwobrzękowa jest, obok leczenia internistycznego, najważniejszą i najskuteczniejszą metodą leczenia.
Wskazania do stosowania drenażu limfatycznego- obrzęki na tle żylaków, obrzęki ( wysięki) pourazowe, obrzęki limfatyczne ( wrodzone upośledzenie lub uszkodzenie naczyń limfatycznych), obrzęki po usunięciu węzłów chłonnych w przebiegu leczenia onkologicznego, obrzęki pooperacyjne ( również z zakresu chirurgii plastycznej).
Podstawy naukowe terapii przeciwobrzękowej
Limfa jest płynem, tkanką łączną, która powstaje z przesączającego się osocza oraz niektórych produktów komórkowej przemiany materii. Naczynia limfatyczne są otwarte, zbierają płyn przez otwór i odprowadzają go pod niewielkim ciśnieniem do krwiobiegu. Limfa w naczyniach i gruczołach limfatycznych jest niemal nieruchoma. Drenaż limfatyczny ma przyspieszyć jej recyrkulację, a przez to zmniejszyć ryzyko opuchlizny limfatycznej, zakażeń bakteryjnych (właśnie w węzłach limfatycznych zabijane są niektóre patogeny) i ułatwić wiele innych procesów biochemicznych.
Jak wygląda Manualny Drenaż Limfatyczny?
Drenaż limfatyczny może być wykonywany na kilka sposobów. Rozpatrywany jako technika masażu rozpoczyna się od odblokowania głównych węzłów (szyjnych, pachowych i pachwinowych), a następnie drobnych węzłów i naczyń limfatycznych. Ruchy masażysty są monotonne, nie ma tu urozmaiconych chwytów, tym bardziej, że naczynia limfatyczne położone są płytko. Masaż ten jest bardzo delikatny, wielu pacjentom udaje się nawet uciąć drzemkę.
Drenaż limfatyczny często jest pierwszym rozwiązaniem leczniczym w przypadku zastojów limfy i chłonki, które powodują obrzęki limfatyczne.
Jak powstaje obrzęk limfatyczny?
Obrzęk limfatyczny, to innymi słowy obrzęk tkanek, którego przyczynę stanowi zastój chłonki. Istnieje wiele przyczyn tej dolegliwości, a terapia opiera się zarówno na leczeniu przyczynowym, jak i objawowym. W leczeniu obrzęków limfatycznych największe znaczenie ma jednak fizjoterapia. Zaburzenie odpływu chłonki wiąże się z faktem, że stężenie substancji obciążających układ limfatyczny w przestrzeni międzykomórkowej przewyższa zdolność tego układu do przetransportowania ich do krwiobiegu.
Jedną z najczęstszych przyczyn powstawania obrzęków limfatycznych jest choroba nowotworowa. Niewydolność układu limfatycznego w populacji chorych może występować w wyniku zajęcia lub ucisku naczyń, węzłów chłonnych przez proces chorobowy, powiększone narządy wewnętrzne oraz podwyższone ciśnienie w jamach ciała. Można zatem podsumować, że przyczyną obrzęku limfatycznego jest gromadzenie się nadmiaru chłonki w przestrzeni śródmiąższowej.
Stopnie
Kliniczne stopnie nasilenia obrzęku limfatycznego:
- 0 – utajony – układ limfatyczny funkcjonuje nieprawidłowo, jednak nie dochodzi jeszcze do widocznego obrzęku;
- 1 – odwracalny – pojawia się delikatna opuchlizna, po naciśnięciu, której pozostaje lekkie wgłębienie. Po uniesieniu kończyny opuchlizna schodzi sama;
- 2 – samoistnie nieustępujący – po naciśnięciu obrzęku nie zostaje dołek, a opuchlizna nie schodzi samoistnie;
- 3 – słoniowacizna – opuchlizna jest ogromna, skóra stwardniała i mogą pojawiać się grudkowate narośla.
Objawy
Obrzęk limfatyczny zazwyczaj widać od razu i nie ma problemu z jego rozpoznaniem. Warto jednak wiedzieć, że nie tylko wygląd zajętego obszaru się zmienia. Do objawów współistniejących z obrzękiem limfatycznym należą:
- zwiększona podatność na zakażenia i trudniejsze gojenie się ran;
- zaburzenia neurologiczne;
- ograniczenie ruchomości ze względu na znaczny ciężar kończyny lub istniejące zwłóknienia;
- widoczna dysproporcja w wyglądzie kończyn.